Berichtenblad 61 september 1998 

Het Evangelie in Spanje.

GAVvH /AV

De geschiedenis van het Protestantisme in Spanje is op zich een boeiende zaak. Het land dat tegelijkertijd de bakermat was van Reformatie en Inquisitie heeft heftig lijden gekend op religieus terrein. In de tweede helft van de 19de eeuw was Spanje een Rooms-Katholieke staat, waar de godsdienstvrijheid moeizaam erkenning trachtte te vinden.

Her en der kwamen Spanjaarden, meest via buitenlanders, in contact met het protestantisme, dat sinds de Hervorming, die aanvankelijk zeer aansloeg, geheel was uitgeroeid in het land.

Evenredig aan hun diepe godsdienstige beleving was echter de verdrukking die zij moesten doorstaan. Waren er in Europa en daarbuiten geen mensen geweest met open hart en open handen, dan was de situatie van het Spaans protestantisme onvergelijkelijk veel benarder geweest dan nu. En die mensen waren er.

Particulieren maar al snel ook organisaties, waarvan de Nederlandse Vereniging Het Evangelie in Spanje er een was.  Ontstaan uit een comité dat in 1871 was opgericht door Mevr. Constance van Loon en Jhr. M.J. van Lennep, - maar reeds op 1 januari 1872 officiëel een vereniging, al bleef men tot 1954 spreken over het Comité! - was de Vereniging bijvoorbeeld in Málaga, Sevilla en Utrera officieel eigenaar van gebouwen waar de Spaanse protestanten gebruik van maakten. Maar niet alleen financieel waren er contacten. Er was ook altijd hartelijke bemoediging en steun op geestelijk vlak. Predikanten kwamen en gingen over en weer, verrijkend en verrijkt in het contact met de andere spiritualiteit, de andere volksaard, en de andere tradities van omgaan met de Heilige en Zijn Woord.

Die combinatie van activiteit en betrokkenheid is gebleven. Het streven van de Spaanse Evangelische Kerk, de I.E.E, waar wij van oudsher de meeste contacten mee hebben, om financieel op eigen benen te staan, heeft de betrekkingen niet geschaad, integendeel. Twee factoren werken op het ogenblik ongunstig in op de financiële situatie van de I.E.E. Nu de Spaanse overheid officiëel met de protestantse kerken contact onderhoudt, verwacht zij medewerking op het gebied van onderwijs, ziekenzorg, gevangeniswezen enz. Uiteraard brengt dit nieuwe geldelijke verplichtingen met zich mee. Daarnaast wordt de financiële  ondersteuning vanuit Genève sneller afgebouwd, dan verwacht.

Het werk, dat in 1872 door ons begonnen is, moet dus nog worden voortgezet.

Daarom vragen wij nog steeds om bijdragen van allen die zich voor Spanje interesseren. Via de Diasporacollecte leveren de kerkelijke gemeenten daarin een belangrijk aandeel.

Het bestuur aan U voorgesteld:

Voorzitter: Drs. W. van Laar. In 1989 werd hem verzocht toe te treden tot het bestuur, hij was toen predikant van de Hervormde gemeente in Vlaardingen, en pas met zijn gezin terug uit Chili, waar hij van 1983-1988 zendingspredikant was. ‘Mijn beheersing van de Spaanse taal en mijn interesse in de spaanstalige wereld en de kerken daarin, brachten mij ertoe positief te reageren. Vanaf 1994 ben ik studiesecretaris bij de Nederlandse Zendingsraad, een overkoepelend orgaan en platform van vele kerken en organisaties voor zending en evangelisatie. 'Zending in Europa' staat er hoog op de agenda. Vandaar voel ik mij zeer betrokken bij de doelstelling en het werk van 'Evangelie in Spanje'. Vanaf deze zomer nam ik (voorlopig) het voorzitterschap over van ds. Voerman, die het bestuur vanuit zijn rijke ervaring, blijft bijstaan.’

Vice-voorzitter sinds 1981 is Jhr. drs. M.J. van Lennep. Zijn band met het Evangelie in Spanje is een familie-erfenis. Zijn overoudtante Constance van Loon richtte het Comité op, met steun van zijn overgrootvader, die als penningmeester optrad. Diens zoon, grootvader M.F. van Lennep, was ruim een halve eeuw lang secretaris-penningmeester en redacteur van het 2x per jaar verschijnende ‘Groene boekje’. Jhr. M.J. van Lennep was bereid in 1979 voor de Ev. Lutherse Kerk in het bestuur zitting te nemen. Hij zelf schrijft: Mijn aandeel bleef altijd vrij bescheiden, al werd ik na het aftreden van mijn Geref. medelid Ds. Végh vice-voorzitter. Zijn eruditie en kennis op velerlei terrein heeft de Vereniging echter dikwijls op het juiste pad gezet. Sinds 1995 is zijn gezondheid helaas achteruit gegaan, en wij hopen te eniger tijd een waardige opvolger voor hem te vinden.

Penningmeester: G.B. van Delft RA Sinds 1993 zeer gewaardeerd lid van het bestuur. Zijn kantoor in Zeist biedt gastvrij onderdak aan onze bestuursvergaderingen. Hij is lid van de Hervormde Gemeente van Zeist, en voelt zich sterk betrokken bij internationale taken van de kerken.  Nauwgezet en gemotiveerd als hij is, houdt hij is practische zaken het bestuur op de rails.

Al ruim dertig jaar lid van het bestuur, waarvan het merendeel als voorzitter: ds. mr. A.A.A.E.A. Voerman. Zijn banden met Spanje dateren van 1954, toen hij gedetacheerd werd als docent aan en directeur van het Seminarie te Madrid, dat voor de I.E.E de predikanten opleidde. Nadat Franco het seminarie sloot heeft hij nog enige tijd les gegeven op zijn eigen kamers, totdat ook dat verboden werd. In zijn gevarieerde bestaan heeft hij, ook via de Vereniging, steeds innige contacten met Spanje onderhouden.

Ds. Ph. Fromont is als Waals predikant van Amsterdam sinds 26 mei 1998 lid van het bestuur. Zijn belangstelling voor Zuidelijk Europa wordt gevoed door zijn relatie met o.a. het Comité Vaudois, waarvan hij voorzitter is, en dat zich richt op de belangen van protestanten in (Noord) Italië. Vanuit die belangstelling zal hij vooral de contacten met de SoW-werkgroep Zuid- Europa i.o. behartigen.

Het secretariaat wordt vanaf 25-5-98 waargenomen door G.A. Voerman - van Haselen, die al sinds jaar en dag op enige afstand vertrouwd is met de Vereniging, door de lange jaren waarin haar echtgenoot er voorzitter van was.  Hem heeft ze de laatste jaren geassisteerd in het verzorgen van het Berichtenblad. Ze brengt enige theologische achtergrond en genegenheid voor de Spaanse protestanten mee.  

Terugblik.....                

   Ds. Mr. A.A.A.E.A. Voerman

Na vele jaren voorzitter te zijn geweest, heb ik onlangs het moment bereikt, waarop ik mijn functie als zodanig mocht overdragen.

De geschiedenis van het Spaanse protestantisme maakt dat ik op een bewogen tijd kan terugzien.

Toen ik in 1954 voor het eerst te maken kreeg met onze geloofsgenoten in Spanje was hun situatie ronduit desastreus te noemen. De heersende filosofie ten aanzien van staat en kerk proclameerde, dat iedere Spanjaard de Rooms-Katholieke godsdienst aanhing.
Die vermelding stond dan ook in alle destijds uitgegeven Spaanse paspoorten voorgedrukt. Wie die aanduiding veranderd wilde hebben, moest zich daar geducht voor inspannen. Op allerlei gebied ontmoetten protestanten obstakels.
Huwelijkssluitingen vonden plaats in een door een priester geleide kerkdienst.
Hij trad tevens op als ambtenaar van de burgerlijke stand. Wie protestants wilde trouwen, moest daarvoor toestemming ontvangen van de rechter, en het kon jaren duren voordat zo’n verzoek werd ingewilligd. De wet bevatte zelfs een algemene bepaling, dat de burgerlijke autoriteiten aan de kerkelijke alle hulp moesten verlenen, die van hen zou worden gevraagd. Onder kerk werd uiteraard alléén de Rooms-Katholieke kerk verstaan.

Deze enkele voorbeelden mogen duidelijk maken, dat voor de wet individuele protestanten nog wel voorkwamen, als burgers met afwijkende on-vaderlandslievende ideeën, maar dat protestantse kerken en gemeenten gewoonweg niet bestonden; al wist de politie ze overigens voortreffelijk te vinden!

In die tijd heeft de Nederlandse Vereniging ‘Het Evangelie in Spanje’ het verzoek gekregen om een wat toen genoemd werd ‘fraternal worker’ beschikbaar te stellen als docent aan het Seminario Evangélico Unido, van de Spaanse Evangelische Kerk (I.E.E.) en van de Spaanse Bisschoppelijke Hervormde Kerk (I.E.R.E.) Als zodanig werd ik toen uitgezonden na een geheime! bevestiging tot predikant van onze Nederlandse Hervormde kerk. In Spanje verbleef ik als student, ingeschreven bij een universitair instituut.

En nu is het allemaal heel anders geworden. De dictatuur is vervangen door de democratie. De Rooms-Katholieke Kerk is naar de wet haar leidende positie kwijtgeraakt, al beschikt zij natuurlijk practisch nog altijd over grote maatschappelijke invloed. Toch mag gezegd worden, dat de regering daarnaast ook aan de verschillende protestantse kerken een gelijkwaardige plaats toekent. Deze vooruitgang brengt wel met zich mee, dat de overheid aan hen nu eisen stelt, die extra financiële lasten opleggen.

Ook de houding van buitenlandse protestantse kerken is veranderd. Hun huidige uitgangspunt is de zelfstandigheid van de Spaanse zusterkerken, in het bijzonder ook in financieel opzicht. Nu de I.E.E onlangs haar 125-jarig bestaan heeft gevierd, wordt zij geacht inmiddels op eigen benen te kunnen staan. Uiteraard wordt de steun, die haar uit andere landen bereikt, niet abrupt beëindigd, maar het nieuwe beleid gaat in principe uit van de ‘autofinanciación’, het zichzelf bedruipen, van de Spaanse Evangelische Kerk. In de laatste tien jaren heeft de I.E.E dat doel nagestreefd, en het met aanzienlijke inspanning voor ruim 70% gerealiseerd.

‘Het Evangelie in Spanje’ is meegegaan in de boven beschreven ontwikkeling. Toen de protestantse kerken in Spanje wettelijk niet bestonden, was de Vereniging eigenaar van een aantal panden in verschillende gemeenten, o.a. in Málaga, ten behoeven van de huisvesting van de kerk, de school, de predikant en de onderwijzer. Inmiddels is al dat onroerend goed overgedragen aan de I.E.E, die thans rechtspersoonlijkheid bezit, en zelf verantwoordelijk is voor haar beheer.
Was vroeger de aandacht sterk gericht op het financieren van de gemeenten, en later van projecten, thans is de tendens verschoven naar het onderhouden van contacten. Aangezien de Spaanse protestanten als minderheid moeten leven in een geheel door de Rooms-Katholieke cultuur beïnvloede en beheerste samenleving, is het voor hen van buitengewoon belang om in verbinding te staan met kerken uit landen, waar meer met hun eigen cultuuridealen overeenkomende gedachten de maatschappij hebben bepaald.
Nog eens terugdenkend aan de tijd, dat Spanje, na 1945, aanvankelijk heel aarzelend weer in Europa werd opgenomen, herinner ik mij tenslotte, hoezeer het geloof onder de toenmalige vervolging van de protestanten een kracht van betekenis was bij de leden van de I.E.E en van de I.E.R.E., en vooral ook hoe enthousiast en overtuigd mijn leerlingen waren op het Seminarie.  Zij zijn inspirerende voorgangers geworden, die gaandeweg tegen de stroom moeten oproeien. Want inmiddels bespeuren ook de protestanten in Spanje de invloed van de secularisatie. Het zijn sterke benen, die de weelde van de vrijheid kunnen dragen!

Maar in elke situatie hebben christenen uit alle landen elkaar nodig. Telkens zijn de noden anders, maar de roeping om elkaar bij te staan is blijvend.

Het is mij een vreugde geweest om voorzitter te mogen zijn. Ik wil daarbij niet vergeten, dat velen in de loop der jaren mij in die taak hebben gesteund. Onder die allen wil ik, zonder de anderen te kort te doen, de naam noemen van wijlen de heer J.J. Blomkwist, een secretaris, wie nimmer enige moeite teveel was. Mijn dankbaarheid gaat uit naar allen. En ik voel mij zeer gelukkig, dat ik mijn taak thans mocht overdragen aan Ds. Wout van Laar, die door zijn kennis van de Spaanse taal en van de Hispano-Amerikaanse cultuur daarvoor bij uitstek is toegerust.

Nieuwe wegen

Drs. W. van Laar

Een blik in de toekomst.

 Nieuwe ontwikkelingen in de relaties met de Spaans Evangelische Kerk (I.E.E.)

 "Wij stellen met vreugde vast dat 'Het Evangelie in Spanje', na reeds meer dan een eeuw met onze kerk te hebben samengewerkt, zich met gevoel voor aanpassing in staat toont om ten aanzien van de nieuwe omstan­dighe­den en uitdagin­gen samen met ons te groeien naar nieuwe verhoudin­gen."  Aldus schreven ds. Alfredo Abad en de heer Joel Cortés,  respectievelijk secretaris en penningmees­ter van de Synode van de Iglesia Evangélica Española, in hun verslag van hun bezoek aan Nederland, nu ruim twee jaar geleden.

Op zoek naar een eigentijdse invulling

Op uitnodiging van het bestuur van de Nederlandse Vereniging 'Het Evangelie in Spanje' waren zij van 17 tot 19 februari 1996 in ons land. Later dat jaar vond in Lunteren een vergadering plaats van de Trio-synode van de SoW-kerken, waar de I.E.E. als één van de kerken van Zuid-Europa aanwezig was. Tijdens beide bezoeken is uitvoerig gepraat over de invulling van de toekomstige relaties.
Al langer leefde van beide zijden het verlangen om met elkaar te zoeken naar nieuwe manieren van samenwerking, die recht doen aan de gewijzigde verhoudingen tussen kerken tegen het einde van de twintigste eeuw. Meer dan in de begintijd van de contacten met Spanje wordt vandaag gedacht in relaties van kerk tot kerk. Het zijn niet zozeer (zendings)ge­nootschappen en verenigingen die relaties onderhouden met kerken in het Zuiden, als wel kerken die met elkaar samenwer­ken op basis van gelijkwaardigheid. In die oecumenische relaties wordt gezocht naar wederke­righeid: als veelkleurige leden van het ene lichaam van Christus zoeken kerken elkaar van dienst te zijn bij de uitvoe­ring van hun missionaire opdracht, zoals ieder die in de eigen context te vervullen heeft.

De gedachte van zending in zes continen­ten betekent hernieuwde aandacht voor Europa. Het proces van de eenwording van Europa roept om een gepast antwoord van de kerken uit het noorden, zuiden, oosten en westen van ons werelddeel. In onze verscheidenheid bewonen wij samen het huis Europa; hoe kunnen de kerken eraan bijdragen dat het nieuwe Europa niet alleen streeft naar een economische eenheid, maar ook een 'ziel' zal krijgen, vanuit het evangelie? Staan wij uiteindelijk niet samen voor een gemeenschappelijke roeping, namelijk om het goede nieuws van Jezus over te dragen in een geseculariseerde wereld, waarin de geestelijke leegte onder de heerschappij van de 'vrije markt' velen doet hongeren naar levende spiritualiteit?
Wie de situatie in Spanje met die in ons land vergelijkt, ontdekt inderdaad naast grote verschil­len ook veel overkom­sten. Zijn de grote vragen van de kerken in Spanje ook niet onze vragen? En zijn veel van de uitdagingen waarvoor wij ons in Nederland gesteld zien, ook niet hun uitdagingen? Wij zullen elkaar in de komende eeuw hard nodig hebben. Hoe kan het komen tot vruchtbare vormen van samenwerking?

Kerkelijke inkadering

Tegen deze achtergrond gaat het bestuur van de Vereniging 'Het Evangelie in Span­je' na, hoe een bredere kerkelijke inkadering van de relaties tussen het protestantisme in Spanje (met name de I.E.E.) en de kerken in Nederland kan worden bereikt. Perspec­tief is zoals gezegd: onze gezamenlijke roeping in de context van het 'nieuwe' Europa. Hoe kan onze Vereni­ging meehelpen om de gewenste ontwikkeling te bevorderen? Van wezenlijk belang is dat wij dat niet vanuit Nederland zullen bepalen. Daarom wordt aan de kerken in Zuid-Europa gevraagd openhartig aan te geven, hoe zij zelf denken invulling te geven aan de toekomstige relaties. Dat is minder makkelijk dan het lijkt. In het verleden was het de macht van het geld, die bepaalde hoe het ging. Tot vandaag toe is er sprake van economi­sche ongelijk­heid, die een gezonde ontwikkeling van de relaties bemoeilijkt. Het blijkt bijna altijd weer te gaan om financiële steun, om begrotingen en projecten.
Tij­dens de bezoeken van vertegenwoordigers van de kerken van Zuid-Europa is gesproken over een mogelijke verbreding van de relaties: financiële ondersteu­ning zou niet meer dan een van de aspecten moeten zijn in contacten die in een breder kerkelijk kader zouden moeten worden geplaatst. Kan bijv. het internatio­nale Ronde Tafel overleg, dat hulpverle­ning naar Spanje kanaliseert in deze richting worden omgebogen?

In het kader van het samen-op-weg-proces dat leidt tot de toekomstige Verenigde Protestantse Kerk van Nederland (VPKN) tekenen zich nieuwe structuren af. Binnen de nieuwe kerk vallen de relaties met Spanje onder Orgaan II, waar oecumene, zending, evangeli­satie en diaconaat samen zijn ondergebracht. Vertegenwoordi­gers uit ons bestuur hebben zitting in de Werkgroep Zuid-Europa in oprichting. Deze werkgroep, met zijn nijvere secretaris Dr. Klaus van der Grijp, is het voorlopige orgaan van overleg, waar gedurende het proces van eenwording van de SoW-kerken de organisaties, die op een of andere manier bij Zuideurope­se landen als Spanje, Portugal en Italië betrokken zijn, elkaar ontmoeten en de toekomstige relaties voorbereiden.
Het is bij de nieuwe ontwikkelingen van belang om de Nederlandse gemeenten aan de kusten van Spanje in het relatienet te betrekken. Elk jaar opnieuw is er immers een groot aantal Nederlanders, die met name de winter doorbrengen in het milde klimaat ronde de Middellandse Zee. Het kan naar verschillende kanten toe goed werken hen in contact te brengen met Spaanse kerken en christenen, gedurende de tijd dat zij aan de costa's verblijven.

Naar een stichtingsvorm

Inkadering in de nieuwe structuur van de VPKN mag intussen niet betekenen, dat de Vereniging 'Het Evangelie in Spanje' zijn bredere draagvlak verliest. Ook vanuit  andere kerken dan de Hervormde, Gereformeerde en Lutherse kwam in het verleden de steun voor ons werk in Spanje. Zo waren er ook Remonstrantse en Waalse gemeenten, die in het bestuur vertegenwoordigd waren en fondsen beschikbaar stelden. En ook vanuit kleinere reformatorische kerken kwamen er giften. Dit bredere oecumenische draagvlak moet op een of nadere manier bewaard blijven. Er wordt naar een vorm gezocht waarin kerkelijke inkadering binnen de VPKN met behoud van de eigen identiteit van de Vereniging kan worden gegarandeerd. Een van de maatregelen waardoor dit kan worden bereikt, is te kiezen voor een stichtingsvorm. Daartoe besloot het bestuur deze zomer. Binnenkort zal dus sprake zijn van De Stichting 'Evangelie in Spanje'. Wij menen in een en ander te handelen in de lijn van de traditie van het werk dat nu al ruim een eeuw in Spanje mag worden verricht en naar de eis van de nieuwe situatie waarvoor wij thans staan.

Blijvende verbondenheid met Spanje

Terugziende op het geheel mogen wij constateren, dat er een betrouwbare basis wordt gelegd voor nieuwe en eigentijdse vormen van samenwerking, die voor de communicatie van het evangelie zowel in Spanje als in ons land van betekenis kunnen zijn. Om te eindigen met de woorden van de heren Alfredo Abad en Joel Cortés: "De eerste sensatie die wij ervoeren was er een van diepe dankbaarheid aan God, die de broederlijke verbon­denheid tussen ons bewaard heeft. Dankzij Hem zijn de broeders en zusters van 'Het Evange­lie in Spanje' instrumenten van vernieuwing van de relaties op een voor ons heel belang­rijk moment, nu de relaties met kerken in Europa, waarbij wij elkaar wederkerig van dienst kunnen zijn, volop in ontwikkeling zijn. Het 'Evangelie in Spanje' zal een nieuwe stimulerende rol kunnen vervullen in een bredere samenwer­king; de ontmoetingen in Nederland hebben ons meer leren denken vanuit het perspectief van het lichaam van Christus. Samen zijn wij er voor verantwoordelijk de relaties op concrete wijze nu en in de toekomst vorm te geven. Wij zijn er nog niet, maar de mogelijkheden zijn ons in handen gegeven om de missionaire roeping van de ene kerk in Spanje en in Nederland als verkondigster van het Evangelie naar behoren uit te voeren."

Een week in Madrid....

Ds. Ph. Fromont

Toen mij werd gevraagd lid te worden van het Evangelie in Spanje, zei ik bij mijzelf: In de aankomende maanden ga ik een paar dagen naar Madrid, om de sfeer te proeven van het Spaanse leven, om musea te bezoeken in een Europese hoofdstad, en om protestanten te ontmoeten. De wens werd uitgevoerd tussen kerstmis en nieuwjaar 1997-98. Een onvergetelijke week!
Bij onze aankomst op de avond van 25 december was het plein Puerta del Sol, in het Centrum, zwart van de mensen. Onze koffers konden ons nauwelijks volgen, in die menigte. In het hotel, dat vlak bij het plein lag, hoorden wij muziek, gezang, geroep, en zagen wij mensen dansen, tot in de vroege uren van de volgende dag. Dit ging door tot aan de dag van ons vertrek.
Nog een grote verrassing: de volgende dag, tegen 13.30 u. voor ons nog een normaal uur om een plaats te zoeken voor de lunch, traden wij een restaurant binnen. Het was leeg.
Ik dacht dat de bediening al was afgelopen, en vroeg of het niet te laat was om plaats te nemen. - Absoluut niet! Nee, nee!
Het was een vreemd gevoel alleen te zijn in het grote restaurant.
Echter, een uur later stroomde het restaurant vol. En dat duurde tot 16 uur.
Ik had me beter moeten informeren over het culinaire leven van de Madrileños.
En ander hoogtepunt was het bezoek aan de protestantse boekwinkel in Madrid, de eerste die in dit land zijn deuren had geopend, nu al weer bijna honderd jaar geleden. Wij ontmoetten daar Mevrouw Elfriede Fliedner, die ons de geschiedenis vertelde van het Spaanse protestantisme, waarmee haar familie sterk verbonden is.

De volgende dag hadden wij een afspraak met haar in de school: El Porvenir, dat De Toekomst betekent.
Wij waren onder de indruk van het grote gebouw, dat meer dan honderd jaar geleden is verrezen. In het schaduwrijke park verheft zich een groot gebouw dat een school, een kerk, een bibliotheek, een restaurant met zijn bijbehorende keuken, herbergt.
Wij werden bij ons bezoek begeleid door Mevrouw Fliedner en door Bettina Zöckler.

Wij begrepen hoeveel moed en doorzettingsvermogen het deze protestanten in het Zuiden heeft gekost, om hun bestaan in Spanje te kunnen handhaven, tijdens de moeilijke periode na de oorlog, onder de dictatuur van Franco.

Vandaar opent de vrijheid een nieuwe horizon!

Kort Nieuws

Bij de officiële viering van het eeuwfeest van het Porvenir kreeg de 85-jarige Doña Elfriede Fliedner een onderscheiding, de medaille van de Orden al Mérito Civil, (orde van burgerlijke verdienste) uitgereikt voor het vele werk dat zij heeft gedaan. De Directeur van het Bureau Godsdienstzaken van het Ministerie van Justitie, Alberto de la Hera, die de gelegenheid belangrijk genoeg vond om de onderscheiding zelf op te spelden, merkte in zijn persoonlijke en zeer bewogen toespraak op, dat Doña Elfriede in het verleden diep verguisd zou zijn om dezelfde redenen, als waarom zij nu zo hoog gewaardeerd werd! Hij onderstreepte deze woorden met de opmerking dat niet Doña Elfriede hier geëerd werd met de Orden, maar dat het een eer was voor de Orden al Mérito Civil, uitgereikt te worden aan deze onvergelijkelijke vrouw.  Ook zei hij, dat hij als katholiek dicht bij allen stond, die Jezus liefhebben en Hem volgen, ongeacht hun godsdienstig ‘etiket’. Zijn toespraak, recht uit het hart, werd met een spontaan applaus beloond! Natuurlijk verwijst Doña Elfriede in haar aangeboren bescheidenheid direct naar alle medewerkers, maar zij is, in het voetspoor van haar familie, steeds een lichtend voorbeeld geweest van Evangelische bevlogenheid en liefde voor de mens. Het is goed, dat daar ook maatschappelijke waardering voor is.

Een boek over de familie Fliedner is bij diezelfde gelegenheid verschenen, waarbij voor een groot deel gebruik is gemaakt van Doña Elfriedes dagboekaantekeningen. Fascinerend en ontroerend!

Memorias de la familia Fliedner. ISBN 84-921503-7-8

Nog een onderscheiding: Ds. José Cardona Gregori ontving, met 3 andere vertegenwoordigers van de Joodse, Moslim- en Rooms Katholieke gemeenschappen, de Orden al Mérito Civil, (orde van burgerlijke verdienste), als erkenning voor het werk ten bate van de godsdienstvrijheid in Spanje. De 40 jaar strijd van deze voorvechter voor mensenrechten en godsdienstvrijheid zijn niet onopgemerkt gebleven!  

Subsidie van B&W voor het Porvenir: 15.000.000 Pts.

Voor het eerst verleent B&W van Madrid een Protestantse vereniging subsidie.Bij de viering van het honderdjarig bestaan van het Porvenir, dat drie jaar geleden, bij de brand van 7 october `95, ten gevolge van werkzaamheden aan het dak, te lijden had van een heftige brand op de bovenste verdieping, werd van gemeentewege bekend gemaakt, dat de toen beloofde hulp nu de vorm zou aannemen van een subsidie op onderhoudswerkzaamheden van het gebouw. De stedelijke woningbouwvereniging houdt toezicht  en de gemeente besteedt het werk uit. Het gebouw is inmiddels uitgeroepen tot historisch erfgoed van Madrid.

Valencia: Op 31-3-98 werd het 30-jarig bestaan gevierd van het Centro Ecuménico Interconfesional, waarvan D. Arturo Sánchez, eertijds bisschop van de I.E.R.E., een van de grondleggers was.

Alicante: De kapel van San Pablo, die door overstromingen erg had geleden, is dankzij de inzet van heel velen gerestaureerd. De onderlinge band in de gemeente is er ook weer door versterkt. Dat moet de evangelisatie van de stad wel ten goede komen.

In La Coruña heeft de missie onder de Basken van de I.E.R.E. een ruimte in gebruik genomen om kerkdiensten te houden. (Av^da. del Salvador de Madariaga 39 iz/b) Moge er zegen op rusten.

De voorganger, Ds. Eduardo A. Domínguez werd uitgenodigd deel te nemen aan een gezamenlijke dienst van het Aartsbisdom van Santiago de Compostela. Mee-eten mocht hij ook. Op 21-1-98 werd er een oecumenische woorddienst gevierd!

Ook in Madrid komt men elkaar nader, en niet alleen in de gebedsweek voor de eenheid der kerken. Ds. Olaiz (van de I.E.R.E.) werd uitgenodigd om in verschillende Rooms-Katholieke en Protestantse kerken te preken!

Verzoening. De FEREDE[1] bericht: In Spanje is, zoals in veel Europese landen, een openlijke discussie aan de gang over de plaats van de kerk in de samenleving. En in Spanje gaat het dan om de Rooms-Katholieke kerk (met de bijbehorende nationaal-katholieke cultuur van de laatste eeuwen). Met name wordt de vraag gesteld of de Spaanse Rooms-Katholieke kerk niet eens spijt zou moeten betuigen over haar samenwerking met het Franco-regime. Dat diezelfde kerk in de jaren ervóór heftig werd vervolgd, wordt echter vaak vergeten.
Ook de FEREDE, de raad die alle geledingen van het protestantisme omvat, heeft een standpunt geformuleerd:
Allereerst is spijt een kwestie van het geweten, in dit geval voor de Rooms-Katholieke kerk. Daar kun je je niet in mengen.
Wel wil de FEREDE nog eens wijzen op het feit dat die nationaal-katholieke cultuur zich o.a. heeft geuit in vervolgingen en haat, ja zelfs moordaanslagen, gericht tegen andersdenkenden, waarvan vooral de Spaanse protestanten slachtoffer waren.
Verder is er de maatschappelijke tendens dit te vergeten, al vind je er nog steeds de sporen van in vooroordelen tegen, verkeerde voorlichting over, en discriminatie van Spanjaarden die zich naar het Evangelie noemen.
Dit antiprotestantse facet in de Spaanse samenleving, zo doordrenkt van die nationaal-katholieke cultuur, dat ook atheïsten en agnosten daar door bepaald worden, blijft zodoende bewaard.
Wat nodig is, is allereerst herstel van de relatie tussen de verschillende godsdienstige instellingen, zonder dat er direct sprake hoeft te zijn van oecumene of religieuze toenadering.
Daarom geen oproep aan de Spaanse Rooms-Katholieke kerk tot aanbieden van excuses, wat de FEREDE betreft, maar wel een oproep aan heel de Spaanse democratische samenleving, (waarvan de Rooms-Katholieke kerk deel uitmaakt) tot een verandering van grondhouding. Het zou al een goed begin zijn als men eens kennis neemt van onze opvattingen over dit thema, aldus de FEREDE.

 Overstromingen in Spanje en Portugal.Het nieuws is al haast vergeten, maar Spanje en Portugal hebben zeer te lijden gehad van de heftige regenval in November 1997. De vaak haastig gebouwde kerkjes van de kleine protestantse gemeenten in Extramadura, Alicante, Lissabon en Alentejo (Z.Port.) waren voor een deel niet bestand tegen het watergeweld. Verzekerd waren ze ook niet. De staat heeft andere zorgen, en zo is de Zwitserse EPER bij uitzondering een inzamelingsactie begonnen.

Wie aan dit zeer goede doel wil bijdragen kan dat via onze Penningmeester, rekeningnummer 456774068  o.v.v. ‘overstroming. Een kopje koffie minder hier, kan daar al een aardig steentje bijdragen.

 67ste synode der IEE in Sevilla, 9-12-10-97     Thema: Diaconie der verzoening

 De I.E.E. staat als minderheidskerk voor een aantal fundamentele vragen, die ter synode aan de orde kwamen. Ook speelden theologische en kerkelijke gevoeligheden een rol: zo is er bijvoorbeeld de kwestie van onderlinge solidariteit versus de behoefte aan autonomie, op gebieden als oecumene, zending, diaconaat, sociaal werk, verplichtingen aan, - verantwoordelijkheid voor en aanwezigheid in de wereld, die veel aandacht kreeg....

Al jaren streeft de I.E.E. er naar het geestelijk leven van de kerk te versterken, waardoor onderlinge verbondenheid en de practisch financiële verbondenheid van de gemeenten voor elkaar bevorderd worden. Het getuigenis naar buiten wordt als eveneens als een zaak van groot gewicht ervaren. Over de verhouding van een en ander, en over de invulling er van, is met grote inzet gediscussieerd. Daaruit kwamen aanbevelingen voort als: het aanpassen van de kerkstructuur aan de huidige tijd; betere communicatie en coördinatie tussen kerken en bestuurders, met name tussen de Comisión Permanente en de basis; meer broeder/zusterschap in de schoot der kerk, en een betere financiële basis.

Ook zou er meer nadruk moeten liggen op het zoeken naar roepingen, op sociaal werk, en deelname aan de wereldoecumene. De verschillende Departementen der I.E.E. houden zich bezig met zaken als evangelisatie, media, ziekenhuis- en gevangenispastoraat, contact met buitenland en andere kerken, CECI en FEREDE. Van alle 8 regios waren vertegenwoordigers aanwezig...

De synode onderstreepte dat de I.E.E alles in het werk moest stellen om in de samenleving haar identiteit en haar geloof tot uitdrukking te brengen,  met nadruk op het werk onder jongeren en kinderen en met speciale aandacht voor onderlinge solidariteit en gemeenschap tussen de kerken, nationaal en internationaal. Verder werd verder gesuggereerd dat predikanten van sommige kleine gemeenschappen er een betaalde baan naast zouden kunnen nemen. (In meerdere gemeenten is dit al het geval). Het zou weer kunnen helpen bij de zelffinanciering, waaraan nog wel steeds 33% ontbreekt, maar die de laatste 10 jaar met bijna 40 % is opgelopen is van 53,3% tot 73,4% Voor het entameren van nieuwe projecten is echter nog steeds buitenlandse hulp nodig. Ook zou er een betere coördinatie moeten komen tussen de Centrale Kas van de I.E.E en de regionale kassen die pas recent zijn gevormd. Overigens gaat men er van uit dat in 1998 het totaal aan hulpprogramma’s (aan de I.E.E) 10% lager zal uitvallen dan in voorgaande jaren.

Huidige samenstelling van de Comisión Permanente

Enrique Capo en Alfredo Abad zijn herkozen als president en secretaris van de  Comisión Permanente. Vice-president is nu José Manuel Mochon. De leden: Lidia Castell, Joaquin Garcia en Pilar Agraz

Vrouwe Justitia Het probleem van de gepensioneerde Spaanse predikanten weegt, zoals gezegd, zwaar. Tot 1991 was het niet mogelijk de predikanten te doen opnemen in het stelsel van sociale zekerheid. Nu moet men opeens pensioen uitbetalen, even hoog als van andere werknemers, zonder enige compensatie. De I.E.E overweegt de sociale dienst een proces aan te doen om zo tot een vergelijk te komen!

Gods tederheid…..

Ook de Spaanse kerk-vrouwen vergaderen! Verenigd binnen de MIEES[2]  (Mujeres de la I.E.E. en Servicio) hebben ze van 20-22 mei 1998 hun VI-de assemblée gehouden in Madrid. Een van de thema’s was: Geweld tegen de vrouw in kerk en maatschappij. In Spanje overlijdt gemiddeld elke week minstens een vrouw door bruut geweld van (een) man(nen). Als tegengif moge het Christelijk getuigenis een duidelijk accent leggen op de tederheid van God, zoals die ook in de Bijbel tot uiting komt. Het decennium van Solidariteit met de Vrouw, uitgeroepen door de Wereldraad van Kerken, loopt dit jaar af. De voortdurende aandacht voor de positie van de vrouw blijft echter broodnodig!

De Media in Catalonië

Na jarenlange strijd is de Evangelische Raad van Catalonië er in geslaagd vijf minuten zendtijd per maand te veroveren op de publieke (TV)zender. Neíxer de Nou (opnieuw geboren worden) wordt gemaakt door Ds. Guillem Corea, namens de Raad, een kerkelijke groep, en een technische ploeg van de Catalaanse TV. De structuur van het programma is niet religieus, de inhoud wel, er wordt gelet op actualiteit, en het moet modern ogen!

Helaas wordt er met het toch al ongunstige tijdstip geschoven (begin van de zaterdag- of zondagmiddag, kindertijd dus!), maar er zijn al 10 minuten bij ‘geregeld’. Het streven is 20 minuten, en de uitzending is in het Catalaans.

Het Oecumenisch Centrum van de I.E.E Los Rubios heeft deze winter onderdak geboden aan ruim 70 Afrikaanse vluchtelingen. Velen van hen hebben nu een verblijfsvergunning. Zonder de financiële hulp van de I.E.E. was dit nooit mogelijk geweest, hier werden aanbevelingen van de Synode van Sevilla uitgevoerd!

Onder het motto: Eén geloof, één volk, één doel werd in december 1997  in Madrid een driedaags Evangelisch Congres plaats, waar 2300 mensen aan deelnamen. Verbondenheid in het Evangelie werd gepaard aan respect voor de verschillende tradities. Een eerste stap Samen op Weg! Synodaal noemde Alfredo Abad het congres dan ook, want in het Grieks is syn samen en (h)odos weg.

Iets langer terug:

66ste synodevergadering van de Iglesia Evangelica Española (I.E.E.)

De laatste synodevergadering  waar leden van de vereniging aan deelnamen (de heren G.B. van Delft, en Ds. Van Laar) werd van 12-14 oktober 1995 gehouden te Cartagena. Het centrale thema luidde: Gij allen zijt immers één in Christus Jezus. Enkele punten: 1. Zelffinanciering vanaf 1997 zat er nog niet in. 2. Het nieuwe Reglement van de kerk, waar vijf jaar aan gewerkt is, werd aanvaard. 3. Besloten werd een hulpfonds in het leven te roepen ter ondersteuning van kerkewerk in de Derde Wereld. De sfeer tijdens de synodevergadering was goed. Men weet ondanks de soms grote verschillen van opvatting naar elkaar te luisteren en elkaar ruimte te geven, al heeft het Zuiden moeite die ruimte te nemen! Binnen de kerken is er steeds meer aandacht voor het charismatisch element. Wel leek de I.E.E. door een identiteitscrisis heen te gaan. Zij is bezig aan de nieuwe vrijheid te wennen.

Het seminarie

Het Seminarie in Madrid (SEUT) is een soort federatief verband aangegaan met een Noord-Amerikaans bijbelinstituut, waarbij beide instituten gebruik maken van het gebouw en een aantal faciliteiten. De rector Pedro Zamora was voor studie enkele jaren in Canada. Belangrijk is het ‘extensiewerk’ van het SEUT: ruim negentig studenten volgen lessen via de schriftelijke cursussen. Nieuw is het materiaal dat daarbij wordt gebruikt. Dat komt van het Open Theological College, St. John's College, Nottingham in Engeland. Iedereen lijkt daar enthousiast over: het zou gaan om in de praktijk beproefd materiaal, toegesneden op de situatie in Europa. De opzet is dat het onderwijs nadrukkelijk pastorale dimensies moet hebben.

Bezoek aan Nederland

Bij het bezoek van de penningmeester en secretaris van de I.E.E., in 1996, zijn enkele interessante gesprekken gevoerd.

Op uitnodiging van het bestuur van de Nederlandse Vereniging 'Het Evangelie in Spanje' waren zij van 17 tot 19 februari 1996 in ons land. Er vonden ontmoetingen plaats met vertegenwoordigers van Nederland­se kerken en kerkelijke organisa­ties.

a) Generale Diakonale Raad van de Neder­landse Hervormde Kerk (GDR). Met deze organisatie bestaan reeds jaren contacten. Er werd gesproken over een mogelijke verbreding van de relaties, meer dan slechts financieel

b) Vervolgens werd een bezoek gebracht aan de Unie voor Christelijk Onderwijs te Amers­foort, zij steunde ondermeer het onderwijs aan El Porvenir.

c) Tenslotte vond een verhelderend gesprek plaats met prof. dr. L. Koffeman van de Deputaten voor de Oecumene van de Gereformeerde Kerken in Neder­land. De Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken vertonen traditioneel een geheel verschillende aanpak in de relaties met het buitenland. In het kader van de overeenkomsten van Leuenberg (1991) wil men in de toekomstige Verenigde Protestantse Kerk van Nederland (VPKN) komen tot nieuwe relatiepatronen. Aan de gesprekken werd steeds deelgenomen door een of meer leden van het bestuur van de vereniging.

In januari 1997 was Ds. Alfredo Abad als afgevaardigde van de protestantse kerken van Spanje met vertegenwoordi­gers van de kerken van Italië, Portugal en Frank­rijk aanwezig tijdens de vergade­ring van de Triosyno­de van de SoW-kerken in Lunteren. Tijdens dat bezoek kwamen de relaties tussen de toekomstige VPKN en het protestantisme in het zuiden van Europa aan de orde. Besloten werd te komen tot een werkgroep Zuid-Europa in oprichting, behorend tot Orgaan II van de nieuwe kerk, waarin de oecumenische relaties zijn ondergebracht. Zo is geschied.

Nieuwe bisschop bij de I.E.R.E.

De Iglesia Española Reformada Episcopal (I.E.R.E.) staat sinds 5 november '95 onder de leiding van een nieuwe bisschop. Toen werd Carlos López Lozano gewijd in de Kathedrale Kerk te Madrid, gelegen aan de calle Beneficen­cia. Niemand minder dan de aartsbisschop van Canterbury was daartoe speciaal uit Engeland overgekomen. Carlos Lopez is een nog jonge man: bij zijn wijding was hij 33 jaar oud; een getal, dat men in Spanje niet noemen kan zonder dat de gesprekspartner erop antwoordt met: ¡Los años de Cristo! De jaren dat Christus leefde!

De I.E.R.E. weet zich verbonden met de Anglicaanse kerk via het bisdom Gibraltar.

Aan de andere kant is de I.E.R.E. nauw gelieerd aan de I.E.E. via hun samenwerking in het Seminario Evangélico Unido de Teología (SEUT). Carlos Lopez is gehuwd met een dochter van Ds. Sebastián Rodriguez, emeritus, maar tot voor kort predikant van de Iglesia San Pablo in de calle Aragón te Barcelona, één van de voornaamste gemeenten van de I.E.E..

De Evangelische Gemeente te Reus 120 jaar oud

Op 5 mei 1996 herdacht de Evangelische Gemeente van Reus (spreek uit: Rews) haar 120 jarig bestaan. Het kerkgebouw moet opgeknapt worden, maar de opvang van straatkinderen gaat door; Narcís de Batlle, de nieuwe evangelist, hoopt ook deel te kunnen nemen aan uitzendingen van de plaatselijke omroep. Nu er meer contacten zijn tussen de kerken en de Staat wordt er samengewerkt met o.a. de Sociale dienst, het Rode Kruis, de Dienst voor jeugdige delinquenten en de Buurtvereni­ging. Zo kan het protestantisme zich in de burgerlijke samenleving integreren. Op + 10 km afstand bevinden zich de ook hier bekende vakantieoorden Salou en Cambrils. Wie weet is een verblijf daar voor deze of gene lezer aanleiding eens een kijkje te gaan nemen in Reus, Carrer de Vidal 9-11

Nieuws van de Federico Fliednerstichting

Het monumentale ‘Porvenir’ aan de Calle Bravo Murillo in Madrid, dat drie jaar geleden door een zeer ernstige brand werd getroffen, is inmiddels weer volop in gebruik. Het herbergt de oudste van de twee protes­tantse scholen in de hoofdstad (de andere is ‘Juán de Valdez’).

De laatst overgeblevene van de familie, die het Porvenir ruim een eeuw geleden gesticht heeft, is Elfriede Fliedner, 85 jaar oud, maar nog steeds belast met de zorg voor het internaat. Ze wordt bijgestaan door Guni Hecker, die ooit als stagiaire gekomen is, maar sindsdien uit enthousiasme is gebleven.

Het in stand houden van de school en van het gebouw vergt veel aanpassings­vermogen. Onverwachte gebeurtenissen zorgen voor telkens nieuwe problemen.

Hoewel het gebouw tegen brand verzekerd was, is niet de totale schade ter hoogte van ongeveer 650.000 gulden gedekt. Daarbij kwam de eis van de overheid, dat het monument in exact dezelfde staat moest worden gerestaureerd, zodat het dak hersteld moest worden met zink, dat tegenwoordig peperduur is.

Het gebruik van het ‘Porvenir’ als school en internaat brengt mee, dat de schoolinspectie steeds hoger eisen stelt. De jaarlijkse inspectie wordt telkens met spanning afgewacht. De aandacht van de staat voor het onderwijs eist veranderingen die erg kostbaar zijn voor een school, die het van particuliere inkomsten moet hebben en wier doelgroep uit juist niet-kapitaalkrachtige leerlingen bestaat. Naar moderne begrippen ingerichte natuurkundelokalen en gymnastiek­zalen verslinden veel geld. Daarbij komt nog, dat de status van monument verhindert het omringende terrein optimaal te gebruiken.

Ook de tuin moet blijven zoals hij was, opdat het stadsge­zicht niet verandert.

Voordat het "Porvenir" op de monumentenlijst kwam, was aan de rand van het terrein een gebouw opgetrokken, dat een eenvoudig onderkomen biedt aan mensen, die een paar dagen in Madrid willen vertoeven. Het heet Residen­cia "Esperanza". Het is onlangs opnieuw ingericht met één- en tweepersoonskamers, met gebruik van keuken, badkamer, wasmachine en koelkast. Drie huiska­mers en een studiezaal staan ter beschikking. Telefoon en televisie ontbreken uiteraard niet. De prijs per kamer bedraagt individueel + 40.000 pts per persoon per maand, of dubbel 25.000 pts per persoon per maand. Wie interesse heeft, telefonere Guni Hecker 00.34.1.5331337 of 00.34.1.533.7578. Bij de huidige stand van de peseta: 1,4 cent, kan men hier bepaald goedkoop voor een maand onderdak vinden in een familiale en internationale sfeer.

Een andere bezitting van de Fliednerstichting, de ‘Casa de la Paz’, het ‘Huis van vrede’ in het dorpje El Escorial, is oorspronkelijk het huis, waarin Philips II logeerde om toezicht te houden op de bouw van het beroemde paleis annex klooster, het Escorial. Op het terrein bij het huis bevinden zich tegenwoordig woonruimten, schoollokalen en een conferentiezaal. Toen de Fliedners destijds de koop sloten, wisten ze niets af van de geschiedenis van het huis. Hun nieuws­gierigheid werd gewekt door een pomp in de tuin. De vroegere bewoners waren dus niet afhankelijk geweest van water uit de bron in het dorp. Het bleek inderdaad een huis met historie  te zijn!

- Tot de Fliednerstichting behoort tenslotte ook een protestantse boekhandel, eerst gedreven door Elfriede Fliedners zuster Irma, nu door Bettina Zöckler. In de winkel is een "Vademecum Evangélico" verkrijgbaar, dat jaarlijks als agenda verschijnt, maar dat bovendien alle adressen van Spaanse protestantse gemeenten en instellingen in binnen- en buitenland bevat.

- Gezien het vele werk, dat de Fliednerstichting, onder moeilijke omstandighe­den, verricht ten behoeve van opvoeding onderwijs en geestelijke ontwikkeling, heeft zij alle recht op onze sympathie en op onze steun.

In Memoriam

Ds. Humberto Capó Pascual

1923 - 1995

Een oude vriend, die ons vaak bezocht heeft in Nederland, en die in zijn vader­land een vooraanstaande rol speelde in het protestantse milieu, is op 18 december 1995 van ons heengegaan: Ds. Humberto Capó Pascual.

Nu dit aan God en aan de naaste gewijde leven hier op aarde een einde geno­men heeft, gedenken wij hem in vriendschap en genegenheid. Wij treuren met zijn echtgenote en kinderen, maar wij kennen ook hun troost, dat wie in Christus heeft geloofd en met Hem heeft geleefd, het eeuwige leven beërft.

Onze Vereniging leerde hem kennen, toen hij van 1954 tot 1970 optrad als secretaris van de Comisión Permanente, het moderamen van de Spaanse Evangelische Kerk. Ook internationaal was hij werkzaam, o.a. als voorzitter, van 1963 tot 1970, van de Conferen­tie van Protestantse kerken in de Latijns-Europese landen.

In 1970 volgde hij, als eerste Spanjaard in deze functie, D. Teodoro Fliedner op als directeur van het Fliednerwerk in Madrid. In die tijd vond de officiële erkenning plaats van de school en het internaat "het Porvenir". Uiteindelijk werd alles wat door de familie Fliedner sinds het einde van de 19de eeuw ondernomen was, ondergebracht in de Fliednerstichting. Op de school, die een toenemend aantal leerlingen te zien gaf, voerde hij pedagogische hervormingen door.

Hij was een man met liefde tot de mensen en een bezonken oordeel.

De beste karakteristiek, die van zijn leven en werken te geven valt, werd hem toegekend door zijn zoon Carlos:

SOLI DEO GLORIA

In Memoriam

Don Francisco García Navarro

1909 - 1997

Het lange leven van Don Francisco is sterk bepaald geweest door de burger­oorlog en zijn gevolgen. Als alle protestanten van zijn generatie heeft hij moeten ervaren, dat de toentertijd heersende ideologie hen naar of soms over de rand van de samenleving drong. Zijn kracht was dat hij leefde van het woord van God.

Toen de ergste dictatuur, die op de burgeroorlog volgde, een beetje voorbij was, besloten de protestantse kerken gebruik te maken van de verweer­middelen, die nog altijd in de wetgeving besloten lagen. Zij stelden de Comisión de Defensa in, waarvan Don Francisco eerst penningmeester en later voorzitter werd. Samen met twee andere nog levende leden uit de begintijd werd hij 29 mei 1996 gehuldigd in het Ateneo te Madrid, 40 jaar na de oprichting van de Commissie. Het is niet iedereen gegeven, de uitkomst te zien van het werk dat hij begon!

Als persoon was hij een betrouwbaar en zeer aimabel mens. Wij hadden als "Evangelie in Spanje" veel prettig contacten met hem in zijn functie als penningmeester van de Iglesia Evangélica Española (I.E.E.). Vrijwel geen verblijf in Madrid van ons bestuur verliep zonder een bezoek aan het gastvrije huis van Don Francisco en Doña Isabel.

De ouderdom komt met gebreken. In zijn laatste jaren zag hij zo slecht, dat hij zelfs met een loep niet meer in staat was te lezen; en ook het schrijven werd moeilijk omdat zijn ogen niet meer konden controle­ren wat hij had neergeschreven. Toch stelde hij een aantal boeken samen over onderwerpen uit de geschiedenis van het Spaanse protestantisme, opdat de kennis daarvan niet verloren zou gaan.

Van hem kan met recht gezegd worden, dat hij een toonbeeld was van een Spaanse protestant: levend uit het Woord, groeiend in de verdrukking en ontslapen in zijn Heer en Heiland.

In Memoriam

Annie Maria Catriena Baronesse van Lij nden - van den Bosch

1912 - 1998

In psalm 103, die op 12 juli bij haar begrafenis werd gelezen, staat gesproken over de dagen der mensen, die zijn als het gras waarover de wind blaast, en het is niet meer.

De jaartallen hierboven getuigen echter wel van een lang leven.

En wij mogen daar aan toevoegen, dat haar leven ook welbesteed was.

Lange jaren is Mevrouw van Lijnden onder meer lid geweest van ons bestuur. Het was de tijd, waarin de banden met Spanje, die vanwege de burgeroorlog aldaar waren verbroken, weer hersteld werden. Voor dat werk was een energieke aanpak nodig, en die kon men bij haar wel aantreffen!

Zij maakte gemakkelijk contact met mensen. Zonder nu juist het Spaans te beheersen durfde zij met Spanjaarden in hun eigen taal converseren. Zij sprak van hart tot hart, en zo bracht ze de wezenlijke belangstelling over, waaraan zoveel behoefte bestaat bij mensen, die zich godsdienstig en cultureel in een minderheidspositie bevinden.

Ook na de beëindiging van het bestuurslidmaatschap bleef zij geïnteresseerd in alles wat met Spanje en de Spaanse Evangelische Kerken te maken had.

Het was een voorrecht haar niet aflatende belangstelling te mogen genieten.

Terecht werd in de  rouwbrief van haar gesproken als van een onvergetelijke vrouw.

Moge de goedertierenheid des Heren haar in eeuwigheid bewaren.

Tenslotte.......

El Porvenir

Bordado de pinos,
acacias, castaños,
palmeras y fresnos,
levanta orgulloso,
su mole el Colegio.

Bloques de granito
forman sus cimientos,
eres resistente....
¡tienes casi un siglo,
desafías al tiempo!

cada piedra,
con amor, se puso
con la gran idea
de dar alegría,

paz, cultura, ciencia,
a los que aquí aprenden,
a los que aquí enseñan,
a los que buscaron

una vida nueva
llena de esperanza, de amor, de paciencia.

(Samuel Pool, in Recuerdos de El Porvenir[3])

El Porvenir

Door dennen omzoomd,
door acacia’s en door kastanjes,
palmen en esdoorns,
verheft zich vol trots
het gigantisch College....

Blokken graniet,
-          weerbarstige wezens -
vormen zijn grondslag....
een eeuw oud al haast,
-          bied je het hoofd aan de tijd!

elke steen,
heeft zich vol liefde,
gevoegd
in de grootse gedachte
vreugde te schenken...

wetenschap, vrede, cultuur,
aan hen die les krijgen hier,
aan hen die les geven hier,
aan hen die zoeken
naar een heel nieuw leven,
vol hoop, liefde, verdraagzaamheid.

laatst bijgewerkt:15-07-2005